Олимби Велай (1971) е албанска поетеса. Учи в Тирана и в София. Получава докторска степен по литературознание през 2012 г. Автор е на три поетически книги: „Çastet ħinnë nîn akrepa oresh“ („Миговете умират под стрелките на часовниците“), 1998; „Qenia pasdite“ („Пребиваване в следобеда“), 2003 г.; „Lumturia e të tëretën“ („Щастието на другите“), 2022 г.
Нейна поезия е публикувана на 15 езика в литературни списания и антологии. Носителка е на: наградата „Миджени“ за поетичен дебют (Албания, 1993); наградата на Асоциацията на писателите и художниците на Косово за най-добра албанскоезична поезия, написана от жена (Косово, 2002 г.); наградата „Наджи Нааман“ (Ливан, 2014); наградата за поезия на Европейската академия на изкуствата (Албания, 2014); наградата „Менада“ на фестивала „Дните на Наим“ (Северна Македония, 2020 г.); Националната награда за най-добра поетическа книга за 2022 г. (Албания).
Олимби Велай работи последователно като журналист и като лектор по литература (в Дуръс – Албания, Прищина – Косово и Белград – Сърбия). Превежда поезия от български и английски език.
Времето на камбаните
Надяваме се, някога ще дойде
времето на камбаните
с въздишките на мъртвите
под черните костюми
и сухите цветя
Въздухът се сгъстява под безмълвната тежест
на безпокойството в църковния двор
наситен с мирис на парафин
Ангели преминават по стените
според вярата и желанието
времето е различно
под уморените лица на светците
и успокояващите псалми
Бих желала да умра
в един от тези дни
без моя атеизъм
и разсеяна еротика
която стига до небето
преди молитвите и свещите
Превод – Елка Димитрова
The Time of Bells
We hope yet
Here comes the time of bells
With the dead sighing
Under black suits
And dry flowers
Air tightens under the silent weight
Of anxiety in the church yard
Surrounded with smelling paraffin
Angels wandering on the walls
According to faith and desire
Time takes another shape
Under tired faces of saints
And rumbling psalms
I would like to die
In one of these days
Without my atheism
Or the distant erotic
Reaching the sky
Before prayers and candles
Translated by Ukë Zenel Buçpapaj
Koha e kambanave
Shpresojmë, por
vjen koha e kambanave
me të vdekurit që psherëtijnë
nën kostmet e zeza
dhe lulet e thata
Ajri tendoset nën peshën e heshtur
të ankthit, në oborrin e kishës
qarkuar me aromë parafine
Engjëj baresin nëpër mure
sipas besimit dhe dëshirës
tjetër trajtë ka koha
nën fytyra të lodhura shenjtorësh
dhe psalmesh buçitës
Do të doja të vdisja
në ndonjërën nga këto ditë
pa ateizmin tim
dhe erotikën e largët
që mbërrin qiellin
përpara lutjeve dhe qirinjve
Не ти ми липсваш вероятно
Всички гледки свършват с теб
някъде в някой от дните
спряла в края на пътя
не успявам да се пресегна
зад старите дувари
и колони
където преди сто години
под шепота си
влюбени са се таили…
Нейде там се губиш
с вкус на мъртви думи
а след теб вълни и мрак
Застивам
в сенките от слънцето родени
няма никога да пожелая да те последвам
защото в суетата смисъл няма…
Не ти ми липсваш вероятно
а начинът по който те обичах
Превод – Елка Димитрова
I probably don’t miss you
All views end with you
Somewhere in one of the days
Stuck at the end of roads
I cannot reach
Over there behind old walls
And pillars
Where a hundred years ago
Lovers would hide
Under sighs…
Over there you get lost
With the taste of dead words
Leaving behind waves and darkness
We remained frozen
Among shadows the sun creates
I will never like to follow you
For vanity has no other meaning…
I probably don’t miss you
But the way I loved you instead
Translated by Ukë Zenel Buçpapaj
Ndoshta nuk më mungon ti
Të gjitha pamjet përfundojnë me ty
diku në ndonjërën nga ditët
ngecur në skajet e udhëve
që unë nuk i mbërrij
diku pas muresh
dhe kolonash të vjetra
ku njëqind vjet më parë
dashnorë qenë fshehur
nën pëshpërima…
Aty ti humbet
me shijen e vdekjes së fjalëve
duke lënë pas valëvitje dhe terr
Mbetem në vend
midis hijesh që dielli lë
dhe kurrë s’dua të të ndjek
sepse kotësia s’ka kuptim tjetër…
Ndoshta nuk më mungon ti
por mënyra se si të desha
Редът на изключване
Не знам как останах в миналото,
времената бяха посечени от острието на мига,
редът беше нарушен и сегашното време е седнало до мен
като последния трамвай, който се движи в обратна посока
с необяснимия вкус на загуба,
запечатан в очите на пътника,
който внезапно научава че няма втори шанс.
Сега се скитам като душа на войник, бродеща из полето,
без да може да осъзнае, че принадлежи на мъртвец.
Войната свърши, другарите си отиват
с мрачна радост в сърцата.
Той не знае, че е само глас, пърхащ във въздуха.
Те съжаляват, че не са доловили присъствието му.
Те искат да забравят и да празнуват живота.
Те отново поглеждат към снимките на приятелките си
и отчаяно търсят разтуха.
Мъртвият вече не знае как да скърби.
Той стига до буквите на телеграмата,
където за последен път официално се споменава името му.
Несъзнателно започва да научава реда на изключване,
то започва с изместване – като въздушните течения близо до земята,
които отлитат нависоко и мълчаливо си отиват със студа.
Превод – Елка Димитрова
Order of exclusion
I do not know how I remained in the past
times were cut by the blade of a moment
the order was broken, and time present seats next to me
like the last tram moving in the opposite direction
with the inexplicable taste of loss
sealed in the eyes of the traveller
that suddenly learns there is no second chance
Now I wander about like a soldier’s soul roaming through the field
and failing to realize it belongs to a dead man
The war is over, comrades are leaving
with a gloomy joy in their heart
He does not know he is but a voice fluttering in the air
They regret for not feeling his presence
They go to be forgotten and celebrate life
They look at the pictures of their girlfriends once again
and desperately struggle to vent
The dead no longer knows how to grieve
He arrives at the letters of the telegram
where they have officially mentioned his name for the last time
Unconsciously, he begins learning the order of exclusion
that starts with displacement like air drifts do near the ground
they fly high up and are silently gone with the cold.
Translated by Ukë Zenel Buçpapaj
Rendi i përjashtimit
Nuk e di si mbeta në të shkuarën
kohët u prenë në tehun e një çasti
rendi u prish, e tashmja mbërrin përbri
si trami i fundit i drejtimit të kundërt
me shijen e pashpjegueshme të humbjes
vulosur në sytë e udhëtarit
që befas mëson se s’ ka mundësi tjetër.
Tani endem si shpirti i një ushtari që bredh nëpër fushë
dhe nuk e kupton se i përket një të vdekuri
Lufta ka mbaruar, shokët po shkojnë
me një gëzim të zymtë në zemër
Ai nuk e di se është veç zë që vazhdon nëpër ajër
Ata keqardhen pa ia ndier praninë
Shkojnë të harrohen, të festojnë jetën
I shohin edhe një herë fotografitë e të dashurave
dhe kërkojnë deri në dëshpërim shfrimin.
I vdekuri nuk di më të trishtohet
Ai mbërrin në shkronjat e telegramit, ku për të fundit herë
ia kanë përmendur zyrtarisht emrin
Pavetëdijshëm fillon të mësojë rendin e përjashtimit
që nis me zhvendosje si shtjellat e ajrit buzë tokës
ato ngjiten sipër e humbasin në heshtje me të ftohtin.
